محمدرضا امیری‌نژاد، معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل استان گیلان در یادداشتی نوشت: میراث ناملموس و فرهنگ‌های متفاوت علاوه بر امتیاز و برتری احتمالی، افتراق کشورها (در عین اشتراکات) را موجب گشته، آنگونه که در کنار خط و مرزهای طبیعی، عاملی دیگر برای تمایز کشورهای جهان شده، تا آنجا که در مواجهه با فرهنگ و سنت خاص، تشخیص کشور یا کشورها از یکدیگر چندان دشوار به نظر نمی‌رسد.

بروز، ظهور و افول فرهنگ و تمدن‌ها از یک قاعده کلی پیروی می‌کند، اما در این میان نیز کم نیستند فرهنگ‌هایی که با دوام و قوام، استوار به حیات خویش ادامه داده و چه دوران‌های مختلفی را از سر نگذرانده و در این راستا بسیاری از مردمان جهان را میزبان نبوده‌اند؛ آنچنان که نسل‌های دیروز و امروز را، فردا و فرداهای دیگر نسل‌های آینده را.

و اینک نوروز؛ میراث ناملموس جهانی که با رسم و رسوم کم و بیش مشابه در بسیاری از کشورهای جهان پاس داشته می‌شود، بار دیگر با آمدنش بهانه شاد زیستن مردم را فراهم آورده و امید به آینده‌ای روشن را در دل‌ها شعله‌ور نموده است.
با آنچه بیان شد براستی راز و رمز ماندگاری نوروز و مواریث ناملموس مشابه چیست؟ در حالی که می‌دانیم چه بسیار از فرهنگ‌ها در طول زمان و با عمری کوتاه رو به فنا رفته و به فراموشی سپرده شده‌اند. 

آیا به واقع تحویل سال نو و پایان سال کهنه به خودی خود می‌تواند موجبات رونق و شکوفایی نوروز را فراهم آورد؟ یا اینکه عامل یا عوامل دیگری در ماندگاری این سنت کهن و نامیرا نقش ایفا می‌کند. بنظر اگر چه فرا رسیدن بهار طبیعت و آغاز سال نو نمی‌تواند مهمترین عامل در ماندگاری عید نوروز و آیین‌های اختصاصی وابسته به آن باشد، اما بی‌تردید اولین عامل در مانایی میراث ناملموس نوروز بوده و این مهم پایه و اساس شکل‌گیری فرهنگ و سنن مرتبط با سال نو را تشکیل می‌دهد.

دید و بازدید و بخصوص الزام دیدار کوچکترها و احترام ایشان به بزرگان از جمله مهمترین ویژگی های نوروز است که در کنار سایر عوامل تاثیرگذار ماندگاری را برای آن رقم زده است. خانه تکانی، پاکیزگی محیط و جمع‌آوری زباله‌ها از محیط‌های پیرامونی، دیگر عامل مهم از سلسله عوامل دوام و  قوام نوروز است که هر سال مورد توجه و عنایت مردم هر کوی و برزن قرار می‌گیرد. حضور بر مزار اهل قبور با یادی از عزیزان سفرکرده و یادآوری این نکته ظریف که ما خود نیز در این دنیا مسافر هستیم جلای روح و روان را موجب گشته، آرامش درونی را تقویت می‌کند.

برگزاری جشن‌های مختلف، آداب و رسوم و سنن، کمک به فقرا و ایتام، عیدی دادن و عیدی گرفتن، بازی‌های بومی و محلی، مسافرت و سایر موضوعات مرتبط از دیگر امتیازات بی بدیل نوروز پارسیان است که دوام آن را بیمه و تضمین کرده‌است.
با کمی توجه و باریک بینی می‌توان دریافت که در طول عمر نوروز از ابتدا تا به امروز، آیین‌ها و رسومی حذف و آدابی دیگر به آن اضافه شده است؛ با حفظ شاکله و استخوان‌بندی اصلی که بی‌تردید در ادامه حیات این کهن میراث ایرانیان نقش اول را ایفا کرده‌است.

اکنون قرن‌های متمادی از عمر نوروز این شکوهمندترین میراث ناملموس جهان می‌گذرد و چه بسا هر دوره با افزایش فضایل نیکو بر اعتبار و غنای فرهنگی آن افزوده شده است؛ حال بر ما نسل امروز فرض است تا با پاسداشت امانت گرانبهای گذشتگان همچون امانت‌داری امین، علاوه بر حفظ رسوم و سنن پسندیده آن، در صورت امکان، رسمی شایسته بر آن افزون کرده، با افتخار امانت آیندگان را بدون انحراف، سالم به ایشان تحویل دهیم.

انتهای پیام/